یادداشت مازیار نیستانی بر شعرهای بیژن جلالی
در تنهاییِ کلمه؛ بازخوانی شعر بیژن جلالی
این نوشتار نگاهی کوتاه اما دقیق به شعر بیژن جلالی دارد؛ شاعری که نه در قلمرو خطرهای زبانی گام میگذارد و نه در جغرافیای تصویر و موسیقی حرکت میکند، بلکه زیست شعریاش تماما بر «شهود» بنا شده است. نویسنده با اشاره به دیدگاه شمس آقاجانی درباره رکود شعری جلالی، بر این نکته تأکید میکند که شعر جلالی بیش از آنکه بر زبان و ساختار استوار باشد، بر ایدههای ذهنی یک سوژه اندیشنده تکیه دارد. در این نوشته، ضمن اشاره به ضعف جلالی در زبانآفرینی، به قدرت اندیشههای ساده و پخته او که در ذهن مخاطب رسوب میکنند پرداخته شده و جایگاه او میان شاعرانی چون سهراب سپهری و احمدرضا احمدی سنجیده میشود. متن همچنین بر عزلتگزینی جلالی و دوریاش از مناسبات مطبوعاتی و محافل ادبی تأکید میکند؛ عزلتی که هم مانع اثرگذاری گسترده او شد و هم نوعی رستگاری شاعرانه برایش رقم زد.
یادداشت اختصاصی سیدعلی صالحی درباره بیژن نجدی
چهار حرف برای چهار گوشه ی گریه هام
در یادداشت سید علی صالحی با عنوان «ب، ی، ژ، ن؛ چهار حرف برای چهار گوشهی گریههایم»، شاعر تجربهای خیالانگیز و شاعرانه از حضور در کوه و جنگلهای گیلان و ملاقات با کودکی از ایل بلوچ روایت میکند. صالحی در این سفر ذهنی، مرزهای زمان و مکان را درمینوردد، با فرشتهی مرگ گفتگو میکند، و شب شعرهایی پر از حضور بزرگان شعر ایران چون نیما، فروغ، شاملو و سپهری را در تخیل خود بازسازی میکند. متن ترکیبی است از خاطره، خیال، اندیشه و نوستالژی ادبی که از عمق تجربهی شاعرانه و رابطهی او با شعر و زندگی حکایت دارد.
گفتاری درباره «نیما»؛ از انکار تاریخی تا نقد صحنهای در شعر معاصر ایران
نیما از حافظ مهم تر است
این یادداشت با تأکید بر نقش تحولساز نیما یوشیج در تاریخ ادبیات ایران، میان «نیمای در تاریخ» و «نیمای در صحنه» تمایز میگذارد. نویسنده معتقد است که نیما در مقام یک چهره تاریخی غیرقابل انکار است، اما میتوان اندیشهها و شعرهای او را نقد کرد. متن سپس به تفاوت میان الگوبرداری و ایدهبرداری از نیما میپردازد؛ الگوبرداری از نظر نویسنده مردود است، اما ایدهبرداری—نمونهاش در کار شاملو، فروغ و سهراب—جایگاه مشروعی دارد. در ادامه، نسبت میان بینش عینی و ذهنی در شعر نیما و تأثیر آن بر شاعران بعدی بررسی میشود. همچنین مسیر شعری احمدرضا احمدی بهعنوان نمونهای مستقل و غیرمتأثر از نیما تحلیل میشود. یادداشت در پایان بر این نکته تأکید میکند که هرچند نیما بنیانگذار تحول بزرگ شعر نو است، اما این جایگاه مانع نقد اندیشههای او نیست و جریانهای پس از او نیز نه در پی انکار، بلکه در پی عبور محترمانه و تحولآفرین بودهاند.
با نگاهی به دو کتاب «غائله هایدگر» و «هایدگر و نازیسم»؛
سایههای تاریک تفکر
در طول تاریخ، روشنفکران، فیلسوفان، نویسندگان و هنرمندان همواره نیروی محرکهای در جهت آزادی و اعتلای بشریت بودهاند. از متفکران روشنگری که بذر دموکراسی را کاشتند، تا نویسندگان و فعالانی که در مبارزات ضداستعماری و جنبشهای حقوق مدنی، در خط مقدم ایستادند، قلم و اندیشه آنها نقش مهمی در آگاهیبخشی و ایستادن در نقطه درست تاریخ داشته است. یکی از شاخصترین نمونهها، نقش امیل زولا در ماجرای دریفوس در فرانسه بود؛ جاییکه او با انتشار یادداشت تاریخی و شجاعانه «من متهم میکنم»، وجدان عمومی را بیدار کرد و با هزینهکردن حیثیت و زندگی شخصی خود، به دفاع از یک افسر یهودی متهم به خیانت پرداخت و پای روشنفکران را به سیاستهای اساسی جامعه باز کرد.
آزاده موسوی
حمایت از سینمای دغدغهمند یک اصل است
تقریبا برای تمام کسانی که با هم به تماشای فیلم «علت مرگ: نامعلوم» نشستیم، یک پرسش واحد وجود داشت: «چرا این فیلم سه سال توقیف شد؟»
شینا انصاری
حفاظت از تالابها برای آینده مشترکمان
بر اساس یافتههای آخرین مطالعات، ۱.۵ میلیون هکتار از تالابهای کشور با شدتهای مختلف به کانون و منشأ برداشت گردوغبار تبدیل شدهاند. ضروریترین راهکار برای جلوگیری از فعالشدن این کانونها، تأمین حداقلهای نیاز آبی است.